FRINGE - SEIZOEN 1 (BLU-RAY)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2010-07-12
SERIE
Agente Olivia Dunham (Anna Torv) wordt ingedeeld bij een FBI-sectie die onderzoek doet naar bovennatuurlijke verschijnselen en die geleid wordt door Phillip Broyles (Lance Reddick). Aanleiding is een aanslag met een biochemisch wapen op een vliegtuig. Olivia krijgt assistentie van manusje-van-alles Peter Bishop (Joshua Jackson), die overal opduikt waar avontuur te beleven valt en persoonlijke winst tot de mogelijkheden behoort. Een derde, eerdere bizarre partner, die de forensische kant van de onderzoeken verzorgt, is biochemicus Walter Bishop (John Noble), Petters vader. D'r is echter één detail dat de gang van zaken meestal bemoeilijkt: Walter Bishop is knettergek, net uit een instelling ontslagen, en Peter wordt vooral door het FBI ingehuurd om te voorkomen dat zijn vader grotere ongelukken aanricht dan die die hij onderzoekt. Naarmate het seizoen vordert, beginnen de stukken van de puzzel in elkaar te passen en krijgt het FBI overzicht over de activiteiten van ZFT, een wijdvertakte terreurgroep, gespecialiseerd in het maken en uittesten van biologische wapens, die er geen graten in ziet om de menselijke populatie als proefkonijn te gebruiken. Er is helaas geen bewezen verband tussen de terreurgroep en de defense contractor Massive Dynamics, die haar politieke invloedt aanwendt om het onderzoek van het FBI zo ver mogelijk uit haar achtertuin te houden.
Er zijn meerdere overeenkomsten tussen Fringe en The X-Files, alhoewel je niet echt van plagiaat kan spreken. Net zoals de felvermaarde cultserie van Chris Carter, kan je de afleveringen van Fringe opdelen in twee categorieën: die waarin de voornaamste verhaalboog over de strijd tegen ZFT gaat en de monster of the week-afleveringen waarin Olivia en Peter mogen uitrukken om alweer de één of andere anomalie van de natuur te vangen nadat die een aantal nietsvermoedende omstaanders in reepjes heeft gescheurd. Fringe is echter een stuk donkerder en vooral goorder: qua in stukken gehakte lichamen worden onze gevoelens alvast niet gespaard. Fringe is het nieuwe geesteskind van J.J. Abrams, producent van onder meer Lost, die als visitekaartje vaak reeksen uit zijn brein tovert waarin de verhaallijnen alsmaar gecompliceerder worden, en die vervolgens het schip verlaat en de tot wanhoop gedreven scenaristen aan hun lot overlaat. Het neigt in Fringe alvast soms een beetje in die richting, want het is echt geen overbodige luxe om er af en toe het hoofd bij te houden. Abrams weet echter wat hij doet, want de afleveringen zijn doorspekt met referenties aan dingen die al gebeurd zijn en dingen die in op stapel staande afleveringen nog dienen te gebeuren. De overkoepelende verhaallijn is na één seizoen nog niet helemaal duidelijk, vooral tussen de standalone-episodes zitten een paar hele goeie scripts waaraan onder meer Oscar-winnaar Akiva Goldsman heeft meegewerkt, waardoor ik geneigd ben om de globale score voor inhoud te verhogen. De art direction van de reeks is heel fijn. Er zitten in elke aflevering speciale effecten die in een volwaardige bioscoopfilm niet zouden misstaan. Het feit dat de film voor het eerst voormalige tienerster Joshua Jackson een ernstige rol biedt, is vermeldenswaardig, en ook de Australische actrice Anna Torv heeft zichzelf met deze reeks definitief op de internationale kaart gezet, maar beiden worden schaamteloos van het podium gespeeld door John Noble, die vooral bekend is door zijn rol van Denethor in The Return Of The King. Noble schittert met zijn bizarre tics en zijn zwartgallig gevoel voor humor in elke scène waarin hij meespeelt en toch weet hij zijn personage op een dusdanig ernstige manier te brengen dat hij er geen karikatuur van maakt.
AFLEVERINGEN
Disk 1:
1. Pilot
Een vliegtuig uit Hamburg landt in Boston. Alle passagiers zijn op een gruwelijke manier aan hun einde gekomen: het vlees is als het ware van hun botten gevallen. FBI-Agente Olivia Dunham wordt op de zaak gezet en samen met haar partner John Scott (Mark Valley) - met wie ze ook een koppel vormt - onderzoekt ze na een anonieme tip een garagebox waarin een illegaal laboratorium is gevestigd. Een verdachte blaast de garagebox op en John wordt besmet door de chemicaliën die er opgeslagen liggen. Olivia's enige kans om haar vriend te redden is de medewerking van doctor Walter Bishop (John Noble), een biochemicus die al 17 jaar in de psychiatrische afdeling van een gevangenis zit wegens experimenten op mensen. Om hem te benaderen zoekt ze contact met zijn zoon Peter, een avonturier die in Irak naar olie boort. Tegen zijn zin kan Olivia hem overtuigen naar Boston te komen om met zijn vader te praten, met wie hij op gespannen voet leeft. Maar naast een briljante geleerde is Walter Bishop vooral zo gek als een deur.
2. The Same Old Story
Olivia, Peter en Walter Bishop worden te hulp geroepen omdat een hoogzwangere vrouw voor de deur van een ziekenhuis is achtergelaten en haar kind, dat na korte tijd overlijdt, eruitziet als een tachtigjarige. Walter Bishop heeft ooit onderzoek gedaan naar de functie van de hypofyse, waarin onder meer de ouderdomsregeling hormonaal wordt waargenomen. Het lijkt erop alsof de vrouw het slachtoffers is van een seriemoordenaar die zich voedt met hypofysen. De enige andere expert in de zaak, doctor Claus Penrose (Mark Blum), weet van niks, maar het blijkt wel zíjn zoon te zijn die de moorden pleegt.
3. The Ghost Network
Roy McComb (Zak Orth) denkt dat hij een goddelijke gave heeft omdat hij allerlei toekomstige rampen kan tekenen. De gave is echter veroorzaakt door een experiment van doctor Bishop twintig jaar eerder, waarbij Roy metaal in zijn bloed gespoten werd. Hij lijkt nu een beetje op een levende gsm-antenne. Zo voorziet hij hoe terroristen een gasaanval plegen op een bus. Het mengsel met o.a. sillicaat, neemt meteen na de ontploffing een vaste vorm aan. De passagiers zijn gestikt en de bus zit vol vloeibaar plastic. Eén van de slachtoffers had een draaiende handcamera, waardoor er toch een paar aanwijzingen zijn, zoals het feit dat één van de passagiers voor de narcoticabrigade werkte. Doctor Bishop doet er alles aan opdat Roy zich de beelden voor de geest kan halen,, maar tegelijk kunnen ook telefoongesprekken afgetapt worden.
4. The Arrival
Een man die we leren kennen als The Observer (Michael Cerveris) drinkt rustig een glaasje lauw water en eet een stuk rauw vlees op een broodje met een dozijn galapeños en een halve fles tabasco. Ondertussen maakt hij aantekeningen in een notaboekje een ogenschijnlijk buitenaardse taal. Vanuit een bistrot in Boston overschouwt hij een bouwwerf. Plots ontploft een gasleiding en verschijnt er vanuit het binnenste van de aarde een cylinder. Doctor Bishop denkt aan een of ander soort torpedo dat zich door de aardkorst kan bewegen, een wapentuig dat na een mislukt experiment tien jaar eerder een stille dood is gestorven. Dankzij haar liaison met de militair Henry Jacobson (Nestor Serrano), komt Olivia te weten dat er in 1987 sprake was van een gelijkaardig voorval. Hoe dan ook: de cylinder is gevaarlijk, maar mannen zoals The Observer, die het ding terug willen, zijn nog véél gevaarlijker.
Disk 2:
5. Power Hungry
Een werknemer van een koeriersdienst heeft last van een wel zeer hinderlijk verschijnsel: telkens hij geëmotioneerd geraakt, ontregelt hij alle electronica in zijn omgeving. Wanneer hij een blauwtje loopt bij een receptioniste op wie hij een oogje heeft, stort zelfs een lift 26 verdiepingen naar beneden. De incidenten volgen een patroon dat het Fringe-team interesseert.
6. The Cure
Twee vrouwen die allebei aan de reumatische ziekte van Bellini lijden, verdwijnen kort na elkaar. Eén van beiden duikt met geheugenverlies op in een pub. Ze is radioactief besmet waardoor ze een bloedblad onder de klanten aanricht en van haar hoofd blijft er niet genoeg meer over om het ineen te puzzelen. Het farmaceutisch bedrijf dat een remedie tegen de ziekte heeft ontwikkeld, heeft ook het militair potentieel van de behandeling als biowapen ingezien.
7. In Which We Meet Mr. Jones
Een agent stort in tijdens een debriefing. Er blijkt een soort parasiet in zijn borstkas te zitten die zijn hart in een wurggreep houdt. Olivia wordt naar Duitsland gestuurd om de de man te ondervragen die als enige schijnt te weten hoe de parasiet kan worden verwijderd: David Robert Jones (Jared Harris), is een Engels staatsburger die door de Duitse autoriteiten in een streng bewaakte omgeving gevangen gehouden wordt en het is niet vanzelfsprekend dat hij bezoek krijgt.
8. The Equation
Ben Stockton (Charlie Tahan) wordt uit de wagen van zijn vader Andrew (Adam Grupper) ontvoerd, terwijl die door een reeks hypnotiserende lichtjes aan het lijntje wordt gehouden en daar gedeeltelijk geheugenverlies aan overhoudt. De jongen is muzikaal begaafd. Er blijkt een correlatie te zijn tussen zijn muzikale talent en het oplossen van wiskundige vergelijkingen, waarvoor zijn ontvoerster, Joanne Ostler (Gillian Jacobs), al eerder verschillende begaafden heeft ontvoerd. Walter denkt dat Dashiell Kim (Randall Duk Kim), een kennis met wie hij in het gekkenhuis heeft gezeten, meer over de vergelijking weet. Hij zoekt hem op, maar in het gekkenhuis besluiten ze om hem ook (opnieuw) op te sluiten.
Disk 3:
9. The Dreamscape
Mark Young (Ptolemy Slocum), de werknemer van Massive Dynamics, springt uit het raam omdat hij meent dat hij aangevallen wordt door vlinders met vleugels zo scherp als scheermesjes. Walter denkt dat de man onder invloed is van een sterk hallucinogeen waardoor hij zich de wonden niet alleen inbeeldt, maar ze ook effectief krijgt. Anna ontvangt een mail met een tip over de opslag van een lading exotische kikkers die het hallucinogeen in kwestie verspreidt. Hij komt van haar overleden collega John Scott. Om zijn laatste gedachten te achterhalen, neemt ze vrijwillig plaats in de electrolytische tank van Walter.
10. Safe
Een bende bankrovers heeft een revolutionaire manier gevonden om kluizen leeg te roven: ze beschikt over een apparaat om door vaste materie te dringen. Voor één van de overvallers loopt het avontuur echter falikant af: hij materialiseert op het moment dat hij half door de muur steekt en hij wordt als het ware levend ingemetseld. De serie overvallen is bovendien niet zo willekeurig als ze lijkt: de leeggeroofde kluizen zijn eertijds allemaal door Walter gehuurd om een revolutionaire uitvinding te stockeren.
11. Bound
Olivia wordt bij haar ontvoering onderworpen aan een operatie waarbij er ruggenmerg afgetapt wordt. Ze kan ontsnappen, maar wordt gearresteerd door het team van Sanford Harris (Michael Gaston), dat een intern onderzoek i.v.m. het Fringe-departement voert. Eén van de ontvoerders, Mitchell Loeb (Chance Kelly), maakt zelf deel uit van Broyles' departement. Wanneer twee experts op het vlak van epidemies door een gigantische versie van het gewone griepvirus opengereten worden, blijkt het virus uit dezelfde bestanddelen te bestaan als die die Olivia heeft gestolen in het ziekenhuis waar ze werd geopereerd.
12. The No-Brainer
Twee mannen, de tiener Greg Wiles (Jake O'Connor) en een louche autoverkoper, hebben dezelfde symptomen: nadat ze een bestand hebben binnengehaald op hun computer: via een peer-to-peernetwerk is hun brein in vloeistof veranderd en de harde schijf van de computer aangevreten. Is er een verband tussen beide slachtoffers? Is er een manier om te voorkomen dat het kwaadaardige filmpje nog wordt verspreid? En zo nee, wie wordt het volgende slachtoffer? Iemand probeert zelfs het bestand op de computer van Olivia's nietsvermoedende nichtje Ella (Lily Pilblad) te zetten.
Disk 4:
13. The Transformation
Een Boeing 747 stort neer nadat één van de passagiers, Marshall Bowman (Neal Huff) is getransformeerd in een egelachtig monster. Hij is besmet door een bioterroristisch virus, dat hij met zijn partner Hicks (Felix Solis) heeft proberen te verkopen. Hicks, die ook besmet is, wordt gearresteerd, maar Walter kan hem wat toedienen om het proces te stoppen. Nadat Anna een confronterende ontmoeting heeft in de tank met wat er nog rest van John Scott, gaat ze undercover om Conrad (Al Sapienza), de verspreider van het virus, te grazen te nemen.
14. Ability
Een virus wordt verspreid via een zeldzaam tweedollarbriefje, waardoor wonden helende antistof wordt toegediend en alle lichaamsholten, zoals mond en ogen, in een mum van tijd dichtgroeien. Jones (Jared Harris) heeft zich aan de autoriteiten overgegeven, maar wil alleen met Olivia spreken.
15. Inner Child
Op een bouwwerf vinden twee werkmannen een kind (Spencer List) dat maandenlang onder de grond heeft geleefd en dat totaal verwilderd is. Het krijgt een speciale emotionele band met Olivia, die op zoek is naar The Artist (Jeremy Shamos), een seriemoordenaar die vrouwen verdooft, vermoordt en ze op een publieke plaats tentoonstelt, zij het bewerkt volgens zijn eigen visie.
16. Unleashed
Een bende dierenrechtenterroristen verschaft zich toegang tot het laboratorium van Swift, een organisatie die dierproeven doet in opdracht van cosmeticafabrikanten. Ze laten per ongeluk een wezen vrij dat genetisch gemanipuleerd is, de kruising van een bergleeuwachtige en een schorpioen. Het ding heeft enorme giftanden, klauwen en een méér dan gezone voortplantingsdrift. De activisten worden in héél kleine stukjes uiteengereten en het dier heeft Charlie besmet met een ongezonde portie van zijn offspring.
Disk 5:
17. Bad Dreams
Olivia ziet in haar droom hoe een moeder van een zeven jaar oud dochtertje voor de tram springt. In haar droom heeft Olivia haar echter geduwd, alhoewel ze op dat moment aan de andere kant van het land was. Kort daarop ziet ze in een droom hoe een jaloerse echtgenote haar man in een restaurant neersteekt. Het jammere is dat de twee bloedige incidenten ook écht gebeuren. Een zoektocht door haar verleden brengt Olivia op het spoor van Nick Lane (David Call), die met haar ooit op zomerkamp was: ze waren er buiten hun wil het onderwerp van een geheim experiment met emotieverhogende drugs.
18. Midnight
De politie gaat op zoek naar de dader van een reeks gruwelijke moorden waarbij het ruggenmerg via de nek uit het lichaam van de slachtoffers is gezogen. Het spoor leidt naar een illegaal laboratorium, waar een zekere doctor Nicholas Boone (Jefferson Mays) experimenteert met varianten van de syfilisbacterie. Hij beweert betrokken te zijn bij de samenzwering van de terreurgroep ZFT en belooft zijn medewerking op voorwaarde dat de politie zijn vrouw, Valerie Boone (Trieste Dunn), de ruggenmergvampirella, levend kan inrekenen; die struint ondertussen het clubcircuit af op zoek naar nieuwe slachtoffers.
19. The Road Not Taken
Nadat ze bijna dol wordt op de bus, vat Susan Pratt (Jennifer Ferrin) spontaan vuur en explodeert. Olivia vindt echter op de plaats van het delict een tweede lijk in wat een glimp van een alternatieve werkelijkheid lijkt. De tweede vrouw is Susans tweelingzus Nancy en alhoewel de politie te laat is om nog iets voor Susan te doen, kan Nancy misschien toch nog gered worden. Iemand op hoog niveau binnen het FBI saboteert echter het onderzoek.
20. There's More Than One Of Everything
Bioterrorist David Robert Jones keert terug, maar hij is duidelijk verminkt na het experiment waardoor hij uit de gevangenis is geteleporteerd. Hij overvalt Nina Sharp voor de batterij uit haar kunstarm en experimenteert vervolgens met een toestel waarmee hij tussen de verschillende realiteiten kan reizen. Het toestel staat echter nog niet op punt en Jones laat een spoor van vernieling na. Walter is uit zijn laboratorium geplukt door The Observer en in zijn oud vakantiehuis aan de kust naarstig naar iets op zoek.
BEELD EN GELUID
Fringe is voorlopig niet uitgebracht in de Benelux, maar wie de moeite doet om even over de grens te wippen en zich deze disk in Frankrijk aanschaft, zal tot zijn verbazing een Nederlands ondertitelingsspoor vinden. Daarbij moet wel de opmerking gemaakt worden dat de ondertiteling nogal veel irritante fouten bevat. Het is vooral ergerlijk dat de vertaler van dienst blijkbaar nooit is gescreend op zijn kennis van de nochtans niet zo moeilijke dt-regels. De serie voldoet aan alle technische vereisten waaraan een hedendaagse televisiereeks, klaargestoomd voor high definition, moet voldoen. De koele kantoorgebouwen van het FBI, de warme en gezellige straatjes van Boston, het rommelige laboratorium van Bishop senior in Harvard, elke scène heeft zo zijn specifieke sfeer en samen vormen ze een uiterst genietbaar geheel waarin variatie troef is. Naast al dat pittoreske gedoe zijn slijm en bloederige wonden twee belangrijke ingrediënten in de beeldcompositie van Fringe. De kleuren zijn erg warm en innemend en het contrast is bijzonder goed afgewerkt. D'r zit uiterst weinig ruis op het beeld, wat onder meer betekent dat er overal veel details te zien zijn; het is bovendien vermeldenswaardig dat de vele speciale effecten en onaardse creaturen die de reeks rijk is met dusdanig veel zorg zijn weergegeven, dat het CGI-karakter ervan niet doorprikt wordt. We hopen dat de industrie, met de toename van het aantal televisieseries in high definition, naar deze standaard zal evolueren. Jammer genoeg is de lat voor de audiotrack niet op dezelfde hoogte gelegd: we moeten het stellen met een ordinaire Dolby Digital 5.1-track, die weliswaar niet echt fouten bevat. Op de vele ogenblikken waarop de makers van Fringe geacht worden de kijkers de stuipen op het lijf te jagen, springt de audio-ondersteuning net altijd dat kleine beetje tekort. De dialogen blijven onder alle omstandigheden goed verstaanbaar en er wordt voldoende gewerkt aan de ambiance, maar qua kracht ontbreekt er soms wat punch. Een TrueHD-track is bij een reeks als deze toch een minimale vereiste.
EXTRA'S
Een major letdown bij televisieseries van Warner is het ontbreken op de dvd van een menu die naam waardig. We mogen blij zijn dat de afleveringen zonder al te veel afleiding starten, maar het probleem is dat je pas als de disk al gestart is de kans krijgt om geluid en ondertiteling in te stellen. Een tweede euvel is dat de afleveringen, vier per disk, gewoon achter elkaar staan als één lang bestand van 3,5 uur en dat men heeft verzuimd ze in te delen in afleveringen, alhoewel het begin van elke aflevering wel selecteerbaar is via het menu.
Afleveringen 1, 3 en 17 bevatten een audiocommentaartrack. In de eerste komen bedenkers Alex Kurtzman, Robert Orci en J.J. Abrams aan het woord, die het onder meer hebben over de opstart van de reeks, de casting, de openingscredits, het feit dat ze schatplichtig zijn aan David Cronenberg en nog veel meer. De tweede bevat bijdragen van J.R. Orci, David Goodman en Bryan Burk, die uitgebreid ingaan op de plotlijnen die meerdere verhalen overspannende. Ook de derde track, waarop schrijver/regisseur Akiva Goldsman en producent Jeff Pinker aan het woord komen, is het beluisteren waard.
Alle afleveringen bevatten een korte, 1 tot 3 minuten durende, documentaire Decyphering The Scene, waarin worden getoond: de speciale effecten, de monsters van de week, de computereffecten en de creatieve manier waarop elke week weer een lijk uit de kast wordt getoverd. Vooral het feit dat dit materiaal gelijk verdeeld is over alle afleveringen, getuigt van een zekere consistentie qua visie. Afleveringen 3, 4, 5, 8 en 14 bevatten onder de noemer Dissected Files nog een tiental verwijderde scènes. Afleveringen 1, 3, 13 en 20 bevatten samen nog 21 minuten bijkomend achter-de-schermenmateriaal onder de noemer The Massive Undertaking, met daarin onder meer aandacht voor decorbouw en visuele effecten, nogal op een promotionele wijze gebracht.
Dan bevatten de disks nog een willekeurige greep korte documentaires. In Evolution: The Genesis Of Fringe (9 min.) zien we hoe het creatieve team bij elkaar is gebracht en hoe Fringe uit hun brein is ontsproten. Behind The Real Science Of Fringe (10 min.) wil ons doen geloven dat méér dan één idee voor een aflevering gebaseerd is op iets wat op echte wetenschap lijkt, maar het klinkt allemaal een beetje als de nieuwsgaring over een geit met twee koppen. De documentaire The Casting Of Fringe (9 min.) leert ons onder meer dat Anna Torv pas op het laatste moment aan de cast is toegevoegd, maar veel van wat hier gezegd wordt overlapt het audiocommentaar van de eerste aflevering. Roberto Orci's Production Day(13 min.) is een informele rondleiding op de set door de medebedenker van de reeks, maar ook hier wordt er veel verteld wat we in de rest van het bonusmateriaal al hebben vernomen; de casuele toon spreekt wel aan. Een filmpje over Fringe visual effects (15 min.) spreekt meer tot de verbeelding, zeker voor een reeks waarin met speciale effecten alles behalve spaarzaam is omgesprongen. Zeker voor een televisiereeks is de omvang ervan zeer effectief. Unusual Side Effects is een vijf minuten durende blooperreel. En we zouden bijna het belangrijkste nevencastlid vergeten: Gene de koe krijgt haar eigen 3 minuten durende featurette: er wordt ons uitgelegd wat the hell een koe in een reeks als deze komt uitvreten. Na wat het beest moet doorstaan op de set is het verwonderlijk dat Gene nog melk geeft.
Afgesloten wordt met 6 documentaires Fringe Pattern Analysis (samen 25 min.), waarin zes wetenschappelijke ideën achter sommige afleveringen (3, 5, 8, 10, 13 en 16) dieper worden uitgewerkt. Jammer dat het menu daarvoor ongeveer het hele beeld bedekt, waardoor het erg moeilijk navigeren én kijken is.
Jammer genoeg ontbreekt er goede achtergrondinformatie over wat er nu precies met de "glyfen" aan de hand is. Dat zijn beelden die de reclameblokken aanduiden en die in de reeks zijn blijven zitten als overgang tussen twee scènes. Enkele van die glyfen zijn: een doorgesneden appel met als klokhuis menselijke embryo's, een hand met polydactylisme (zes vingers), een kikker, etc. Ook zit er in elke aflevering een hint naar de volgende aflevering. In aflevering 8, The Equation bijvoorbeeld, zit ergens een sticker met een vlinder erop, terwijl in de volgende aflevering, 9, The Dreamscape, een man meent te zijn aangevallen door messcherpe vlinders. Een ander voor de hand liggend voorbeeld is dat waarin Olivia en Peter in aflevering 19, The Road Not Taken, een verwarde Star Trek-fan treffen die meent dat er een regeringscomplot is van de Romulus, de Borg of whatever uit die reeks, en dat in aflevering 20, There's More Than One Of Everything, plots Leonard Nimoy de gastrol van doctor William Bell speelt. Ook zit in zowat alle afleveringen het personage van The Observer ergens in de menigte, waarbij de afleveringen waarin hij prominent aanwezig is, eerder schaars zijn, terwijl hij toch nog in zowat elke aflevering te spotten is, zo een beetje als Colin Dexter in de afleveringen van Inspector Morse. Ook heeft The Observer al eens in het publiek van American Idol gezeten. De verschijning van de man in en buiten de serie is een stuk virale marketing waarbij de grenzen tussen werkelijkheid en fictie vervagen. Jammer genoeg is daar in de documentaires niets over terug te vinden, maar we willen de makers van Fringe krediet geven omdat ze niet vanaf de eerste aflevering het achterste van hun tong laten zien.
CONCLUSIE
Over Fringe is het laatste woord nog niet gezegd, maar de reeks is niet zo toegankelijk als de meeste andere dramareeksen. Het verhaal vanaf aflevering 1 volgen is beslist geen overbodige luxe. Laat ons hopen dat Fringe weer niet één van die series is die bij gebrek aan commercieel succes een voortijdige dood sterft, waardoor alle vragen onbeantwoord blijven. Jericho en The 4400 waren wat dat betreft iets te snel verdwenen, bij Farscape werden de meubels gered door een afsluitende minireeks.
