FILM
Ludwig Van Beethoven (Gary Oldman) is niet meer. Zijn enige vertrouweling, zijn secretaris en testamentair executeur Anton Felix Schindler (Jeroen Krabbé) krijgt de niet al te aangename taak om uit te pluizen wie de immortal beloved is aan wie Beethoven zijn laatste brieven heeft geschreven en die - niet onbelangrijk - zijn fortuin erft. Wie het al vast niet is, is zijn broer Johann (Gerard Horan), die een klein beetje ontploft wanneer hij hoort dat hij, die de ouwe in zijn laatste levensdagen heeft verzorgd, niet gehonoreerd iwordt met een stukje erfenis. Schindler gaat in het verleden van Beethoven snuffelen en ontdekt dat hij een romantisch rendez-vous heeft gehad in een hotel, maar dat hij, nadat hij merkte dat zijn date ervandoor was gegaan, de hotelkamer kort en klein had geslagen. De zoektocht van Schindler brengt hem langs het pad van een veelal vervallen adel, zoals de Hongaarse gravin Erdödy (Isabella Rossellini), met wie Beethoven ooit een liaison had, alsook de Italiaanse contessa Giulietta Guicciardi (Valeria Golino). Beethoven had echter andere kopzorgen dan vrouwen: hij was met zijn schoonzus en weduwe Johanna Reiss (Johanna ter Steege) verwikkeld in een juridische strijd inzake het voogdijschap over zijn neef Karl (Marco Hofschneider), want hij probeerde wanhopig om een stuk van zijn eigen talent op zijn jonge neef over te brengen, zeker nu het zijne scheen weg te kwijnen. Beethoven heeft namelijk op dat moment al een paar jaar geen publiek optreden meer gegeven; de maestro is zo goed als doof en kan enkel nog muziek horen als hij met zijn oor op de piano gaat liggen en vervolgens met bruut geweld op de toetsen hamert. Op straat wordt Beethoven uitgelachen als de oude gek, maar zijn gerafinneerd "geestelijk oor" is nog niet aangetast. In volle dementeringsproces schrijft hij de negende symfonie die zijn meesterwerk zou worden...
Vraag voor een filmkwis: noem vijf overeenkomsten tussen Immortal Beloved en Amadeus van Milos Forman. Eén. Het zijn allebei retrospectieve films waarin na de dood van de componist in kwestie diens levensgeschiedenis uitvoerig uit de doeken wordt gedaan. Twee. De componisten zijn allebei op hun manier knettergek. Drie. Het verhaaltje dat de regisseur als alibi gebruikt dient alleen als kapstok om de muziek van de maestro's ten gehore te brengen. Vier. Beide films zijn vanuit historisch oogpunt lachertjes. En vijf. Beide zijn om budgettaire redenen voornamelijk in Tsjechië geschoten.
De verschillen dan? Amadeus is met een vrachtwagen vol prijzen naar huis gereden, waar bij Immortal Beloved de prijzenkast vooralsnog leeg is en dat zal ook zo blijven, tenzij er nog een wonder gebeurt. Bernard Rose heeft als regisseur nochtans zijn best gedaan om het tijdkader zo nauwgezet mogelijk weer te geven, alhoewel het louter als decor fungeert voor een geromantiseerde novelle over Ludwig. Of Beethoven werkelijk doof is geworden als gevolg van de regelmatige portie kletsen die hij van zijn vader om zijn oren kreeg omdat hij niét het wonderkind wilde spelen op de manier waarop Mozart zich wél als een aapje in een kooi van hof naar hof liet slepen, dat laten we in het midden. Beethovens ironische lot, nl. dat hij zijn eigen creaties niet meer heeft gehoord, is wél historisch gedocumenteerd, maar dat is dan zowat het enige. Eén grote troef waar hij in elk geval over kan beschikken is het acteertalent van Gary Oldman, die met heel veel kracht en uitdieping zijn interpretatie van Beethoven brengt, maar daar spijtig genoeg niet de erkenning voor heeft ontvangen die hij verdiende. Het fijne spel van Oldman niettegenstaande, zitten er wel enkele elementen in die de Oscar-waarde van de film gevoelig verminderen. Zo is de pathetische flashback waarin we de jonge Beethoven 's nachts zien zwemmen en de muziek van de negende weerklinkt terwijl de reflectie van het jonge genie wordt opgezogen in een hemel vol sterren, er flink over. Ook het acteerwerk van actrice Johanna, die geen twee woorden fatsoenlijk Engels praat zonder dik Holland accent, maar dat bovendien ook nog tracht te verkopen als authentiek Duits, is om te brullen, mocht het niet zo ernstig bedoeld zijn.
Maar denk nu alstublieft na het bekijken van deze film niet dat u één noot wijzer bent geworden over het enigmatische personage Beethoven. Als je een biografie als Gandhi van Richard Attenborough kan vergelijken met een wetenschappelijk referaat uit een gerenommeerd tijdschrift voor historisch onderzoek, dan is deze Immortal Beloved in vergelijking een werkstuk van een copywriter voor Dag Allemaal met een kater op maandagochtend. De eerlijkheid gebiedt ons dan wel te zeggen dat Amadeus op dezelfde schaal van historische correctheid ergens scoort tussen Story en Joepie. Wat niet wil zeggen dat de film niet genietbaar zou zijn.
BEELD EN GELUID De beeldkwaliteit van de Blu-ray is goed, maar door de gebruikte MPEG2-codering is de scherpte niet altijd even optimaal, getuige de gezichten van de aanwezigen op Beethovens begrafenis, die er maar vaag uitzien. De interieurs van de 18de eeuwse salons zien er dan weer voortdurend kleurig en detailrijk uit. De zwarttint is oké en het contrast neigt nergens naar overdreven; de huidtinten ogen natuurlijk en levendig. Voor een film waarin muziek centraal staat, is een Dolby TrueHD 5.1-geluidstrack natuurlijk onontbeerlijk. De TrueHD-track weet de essentie van de muziek goed te vatten en als je je ogen sluit, dan denk je haast dat je in een zaal zit waar een live-uitvoering wordt gegeven. De subwoofer wordt actief als de donder rolt tijdens Beethovens laatste ademtocht, dan weer wanneer de pauken slaan tijdens de uitvoering. Maar heel subtiel en mooi blijft toch telkens de manier waarop Beethovens doofheid wordt getoond: we horen op dat moment alleen maar ver gerommel, erg verward door elkaar. Dialoog, actie en vooral muziek balanceren harmonisch naast elkaar. Een puike muziektrack.
EXTRA'S In de geanimeerde menu's vinden we een audiocommentaar terug van regisseur Bernard Rose, die het zowel over de technische aspecten van de film heeft, zoals het weglaten van de openingstune van Sony, als over de negatieve commentaren die hij achteraf te verwerken kreeg. De documentaire Beloved Beethoven (30 min.) neemt ons mee achter de schermen van het productieproces en laat ons vooral zien hoe Bernard Rose zijn stempel op de film drukt. De documentaire is alleszins een stuk diepgravender dan Behind the Scenes, een wollig promopraatje van krap 7 minuten. De bonussectie wordt afgesloten met een paar trailers.
CONCLUSIE Immortal Beloved is een beetje een ondergewaardeerde film die wat te lijden heeft van de vergelijking met Amadeus. Zo goed als voornoemde is de film inderaad niet, maar slecht in absolute termen is die dan ook weer niet. De Blu-ray is maar een matige upgrade.
Studio:
Sony Pictures HE
Regie:
Bernard Rose Met:
Gary Oldman, Jeroen Krabbé, Isabella Rossellini, Johanna Ter Steege, Valeria Colino